Geschiedenis
Bescheiden Begin
Effecten van twee wereldoorlogen en de grote depressie
Groeipijnen
1986 – Internationale Afdeling
1991 – IVIO (Instituut voor Individueel Onderwijs)
2001 – HOV (Het Open Venster)
2007 – Willemspark School
2008 – Lighthouse Special Education
Bescheiden begin
De Haagsche Schoolvereeniging werd in 1901 in de geest van Jan Ligthart opgericht. Het initiatief hiertoe werd genomen door vooraanstaande mensen zoals bankier Jacobus Kann, ontwerper van de Afsluitdijk Cornelis Lely, politicus J. Limburg en Nobelprijswinnaar Hendrik Lorentz. Dit was een nieuwe en unieke school in Nederland. Aandelen in de nieuwe onderneming werden gekocht door ouders, zodat een onafhankelijke lagere school kon worden opgericht. Een gebouw werd gevonden om de school in te huisvesten op de Nassaulaan, de plaats waar de basisschool HSV zich na ruim 115 jaar nog altijd bevindt.
Echter, het verhaal van de HSV begon tien jaar eerder. In 1891 startte een fabriekseigenaar uit Leiden, de heer C.H. Kranz, een school op de Koningin Emmakade in Den Haag. Het lesrooster was gebaseerd op een Zweeds model: de vakken die werden aangeboden, legden de nadruk op ambacht in combinatie met academische vakken. Dit zou leiden tot een totale evenwichtige ontwikkeling van het jonge individu. Dit was een unieke en baanbrekende ontwikkeling in Nederland en de school trok veel aandacht van veel belanghebbende partijen. Het aantal leerlingen steeg en het was nodig om te verhuizen naar een ander gebouw dat aan het Buitenhof was gelegen. Dat de school origineel werd gevonden voor zijn tijd bleek doordat de regerende koningin Emma en haar dochter Wilhelmina een bezoek aan de school brachten.
De beroemde Nederlandse opvoeder Jan Ligthart heeft zijn kinderen ingeschreven op de school. Hij speelde een belangrijke rol in de transformatie van de kleuterschool aan het Buitenhof naar de Haagsche Schoolvereeniging. Geïnteresseerde ouders konden zich bij de schoolraad aansluiten en op die manier hun invloed hebben op de ontwikkeling van de school.
Zij besloten een vereniging op te zetten die niet afhankelijk was van de financiering van de overheid. Zulke financiële onafhankelijkheid, in combinatie met de visionaire ideeën van de oprichters, zorgde ervoor dat de Haagsche Schoolvereeniging echt een ‘school van de ouders’ was.
De school heeft gezamenlijke doelen voor de kinderen ingesteld: niet alleen voorbereiden op de academische middelbare scholen van die periode (HBS en het Gymnasium), maar ook helpen om zich ontwikkelen tot evenwichtige individuen die klaar zijn voor de hoogste sociale en professionele beroepen.
De school groeide het Nassaulaan-gebouw snel uit. Al in het eerste jaar werden nieuwe klaslokalen en een nieuwe verdieping toegevoegd aan het gebouw. Het interieur van de school was modern in vergelijking met de meeste scholen in Nederland. Er waren moderne voorzieningen, waaronder elektriciteit, telefoon, brandpreventie en vaker, verbeterd, schoonmaken.
De HSV stond open voor de invloeden van diverse educatieve bewegingen van die tijd zoals Montessori, Jena en Dalton. De schoolleiders hadden ook hun zinnen gezet op het ontwikkelen van een tweede school: het Nederlands Lyceum, met een afdeling HBS en Gymnasium onder één dak.
Effecten van twee wereldoorlogen en de grote depressie
Tijdens de Eerste Wereldoorlog betekende de Nederlandse neutraliteit niet dat de HSV onaangetast bleef voor wereldgebeurtenissen. Zodra de oorlog uitbarstte, moesten 320 soldaten worden ingekwartierd. Sommige leerkrachten kwamen in het leger terecht en Den Haag kreeg te maken met een groot aantal vluchtelingen uit België. Niettemin bleef de HSV relatief onaangedaan door het conflict in Europa en de leerlingengetallen bleven groeien.
In 1929 begon een moeilijke periode. De HSV werd beïnvloed door de economische crisis en de leerlingenaantallen daalden sterk. De Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog had zijn weerslag op de HSV. Het schoolgebouw werd drie keer in beslag genomen en de slechte leefomstandigheden, vooral in de hongerwinter (1944-1945), betekenden dat er slechts een paar uur per dag lesgegeven kon worden.
Vanaf september 1945 begon met de bevrijding van Nederland een sterke toename van het aantal leerlingen. Omdat de lerarensalarissen ook stegen moest de school zijn onafhankelijke status opgeven; vanaf september 1950 kreeg de school financiële steun van de regering.
Groeipijnen
Tijdens de jaren 60 is opnieuw overwogen om naar een andere locatie te gaan. Veel van de omliggende gebouwen werden omgebouwd tot kantoren. Dit betekende dat de kinderen verder en verder weg van de school woonden. Er werd uiteindelijk besloten om te investeren in herbouw. Helaas, kort nadat het werk was voltooid, moest de school bijna sluiten omdat de aantallen leerlingen niet aan de overheidsnormen voldeden.
1986 – Internationale Afdeling
In de regelgeving zijn minimum aantallen leerlingen opgenomen en de HSV ontkwam op het laatste moment aan sluiting doordat in 1986 de internationale afdeling is opgericht. Daardoor nam het aantal leerlingen weer toe. Ouders uit vele ambassades, en het toenemende aantal internationale bedrijven en gouvernementele organisaties, hebben naar de HSV gekeken voor de schoolopleiding van hun kinderen.
Het interculturele contact tussen kinderen uit meer dan 50 landen speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de scholen. Geïntegreerde lessen van gymnastiek, kunstnijverheid en muziek zorgden ervoor dat leerlingen van de Nederlandse en internationale afdeling samen lessen volgden.
Eind jaren negentig werd de internationale afdeling zo succesvol dat er een ander gebouw nodig was om de kinderen op de wachtlijsten te huisvesten. Deze nieuwe huisvesting werd gevonden in het voormalige St. Paul schoolgebouw aan de Koningin Sophiestraat en is in augustus 2000 geopend voor nieuwe leerlingen. De locatie werd snel bekend als KSS.
1991 – IVIO (Instituut voor Individueel Onderwijs)
De HSV heeft gedurende een aantal jaren samengewerkt met IVIO (Instituut voor Individueel Onderwijs), een in 1909 opgericht scholingsinstituut, gelegen dichtbij de duinen aan de Laan van Poot. In 1991 besloten de raden van toezicht van beide stichtingen dat het in het belang van beide scholen was dat de Stichting HSV overging tot overname van IVIO. Vandaag de dag is IVIO nog steeds een school voor speciaal basisonderwijs, nog altijd gehuisvest in hetzelfde mooie gebouw in Laan van Poot.
2001 – HOV (Het Open Venster)
In 2001 besloot de raad van toezicht van de HSV een kleine privéschool voor dyslectische kinderen over te nemen, genaamd HOV (Het Open Venster). De school is nog steeds onderdeel van HSV en is gehuisvest aan de Van Heutszstraat in Den Haag. De school is klein, ongeveer 35 leerlingen en daarom formeel afdeling van de Willemsparkschool, maar heeft een uitstekende reputatie opgebouwd op het terrein van onderwijs aan dyslectische kinderen.
2007 – Willemspark School
De Willemsparkschool, gehuisvest in de Frederikstraat, heel dicht bij Nassaulaan, werd honderd jaar geleden als een katholieke basisschool opgericht. Sinds 2000 is het aantal leerlingen fors gedaald en het katholieke bestuur van de school besloot dan ook om de school te sluiten aan het einde van het schooljaar 2006/2007. De raad van toezicht van de HSV zag kans om de school over te nemen als een tweede Nederlandse basisschool. Vanaf augustus 2007 is de school onderdeel van de HSV.
In 2007 waren er ongeveer 70 leerlingen, in 2010 steeg dit aantal tot 200. In 2015 werd het oude gebouw gesloopt en een geheel nieuw gebouw gerealiseerd.
2008 – Lighthouse Special Education
De laatste overname vond plaats in december 2008: op deze datum werd de speciale school van de Stichting Lighthouse for Special Education aan de HSV overgedragen. De Stichting Lighthouse bestaat nog steeds en heeft zich als doel gesteld de school op te ondersteunen: fondsenwerving, ondersteuning van het management, enz.
De school verzorgt nu onderwijs aan kinderen van expats met speciale behoeften en huisvest tevens Three Little Ships, een preschool voor Lighthouse, die de enige school van zijn soort is in Nederland.
We kunnen wel zeggen dat de HSV, meer dan 120 jaar na de oprichting, nog steeds een heel bijzondere en fascinerende organisatie is!